30 năm gắn bó với bệnh nhân nhiễm

TS.BS Trần Tịnh Hiền trong đợt công tác ở quần đảo Solomons, nam Thái Bình Dương năm 2007 - Ảnh: T.G.

Đến với nghề y, rồi theo chuyên khoa nhiễm, với ông tất cả đều là sự tình cờ nhưng ông vẫn gắn bó với nghề không thể dứt ra được. Đơn giản chỉ vì trái tim ông chưa bao giờ nguội lạnh trước nỗi đau của người bệnh.

"Lúc còn học tú tài, tôi rất ghét ngành y. Tôi ghét cái nghề này chỉ vì thấy cha của bạn tôi hồi đó làm bác sĩ sao mà cực quá! Cái nghề gì mà phải đi làm từ sáng sớm đến tối khuya mới về. Cái nghề gì mà toàn phải tiếp xúc với những người bệnh tật, khổ đau, nghèo khó”. TS.BS Trần Tịnh Hiền - phó giám đốc Bệnh viện (BV) Bệnh nhiệt đới TP.HCM - tâm sự. 

Trong sâu xa ông rất thích trở thành kỹ sư hóa học, được làm việc trong các phòng thí nghiệm, nghiên cứu tìm hiểu về hóa chất. Ông sợ thi không đậu nên theo bạn bè thi vào ngành y (năm 1969). Không ngờ đậu ngay. Bạn bè ngày xưa mỗi khi gặp lại hay hỏi nếu được chọn lại nghề, ông có chọn ngành y không? Lúc nào ông cũng cười hồn hậu: "Tất nhiên rồi. Hồi xưa theo nghề là tình cờ, nhưng bước vào rồi mới thấy đam mê”.

Ông mê trở thành bác sĩ ngoại khoa, nhưng hoàn cảnh lại đưa đẩy ông theo ngành nhiễm. Thế là cuộc đời ông từ đó đến nay lúc nào cũng gắn bó với bệnh nhân (BN) bị mắc các bệnh truyền nhiễm, với những chuyến đi dài chống dịch ở khắp nơi.

Lặn lội chống dịch

Hầu hết hoạt động phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm từ sau năm 1975 đến nay mà BV Bệnh nhiệt đới phụ trách không lúc nào vắng mặt ông. Có những thời điểm dịch hạch, dịch tả, dịch sốt xuất huyết hoành hành... ông phải đi lại như con thoi để giảng dạy, nghiên cứu, tìm hiểu, hỗ trợ các địa phương dập dịch. Năm 1991 "vật lộn" với dịch sốt rét ở Cần Giờ. Năm 1993 thì "chiến đấu" với dịch thương hàn ở Kiên Giang. Những năm gần đây, hết tập trung cho công tác phòng chống sốt rét ở tỉnh Bình Phước, lại xoay qua công tác phòng chống sốt xuất huyết tập trung cho các tỉnh miền Trung và Tây nguyên, các tỉnh Nam bộ.

Năm 2003, ca bệnh SARS đầu tiên xuất hiện ở VN làm nhiều người lo lắng. Ngay sau đó, BV Bệnh nhiệt đới tiếp nhận điều trị một BN bị nghi nhiễm SARS - một bệnh rất dễ lây lan. Trong khi đó BV chưa có khẩu trang N95 (loại đặc biệt chống được virus xâm nhập qua đường hô hấp), chưa có trang phục bảo hộ khi cứu chữa BN mắc bệnh nguy hiểm. Tiếp xúc với BN lúc này, đồng nghĩa với việc phải chấp nhận nguy cơ lây nhiễm bệnh. 

Trước đó, bác sĩ Carlo Ubani - chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới - đã tử vong vì bệnh này. Là phó giám đốc BV, ông có quyền chỉ định bất kỳ bác sĩ nào vào khám cho BN nhưng ông nhanh chóng quyết định cùng điều dưỡng trưởng khoa vào khám, chăm sóc cho BN. Ông bảo không phải mình liều, không sợ chết, nhưng lương tâm người thầy thuốc không cho phép ông chậm trễ. Rồi những ngày sau đó BV liên tục tiếp nhận điều trị mấy chục BN nghi nhiễm SARS đến từ Hong Kong, Quảng Châu, Đan Mạch, Úc... 

Trong hai năm 2004 và 2005, dịch cúm A/H5N1 hoành hành ở nhiều địa phương. Tất cả các BN nghi nhiễm ở TP.HCM và các tỉnh phía Nam đều được chuyển về BV Bệnh nhiệt đới. Hai đợt dịch, BV tiếp nhận 65 BN, trong đó có 18 ca được xác định dương tính với cúm A/H5N1. Dù ông và các thầy thuốc trong khoa luôn túc trực, theo dõi sát BN từng giờ, từng phút nhưng vẫn có đến 13 BN tử vong. Bạn bè, đồng nghiệp ở BV đến nay vẫn nhớ mãi hình ảnh BS Tịnh Hiền thức trắng đêm trong phòng cách ly "đỏ” với BN nặng.

Cái đạo của nghề thuốc

Hai đợt cúm A/H5N1 đi qua, để lại trong ông nhiều niềm vui nhưng cũng không ít nỗi buồn. Ông vui nhất khi BN đầu tiên bị nhiễm cúm A/H5N1 là bé Hồng Ân (lúc đó 8 tuổi, ở Q.Gò Vấp, TP.HCM) được cứu sống. Vào chiều 28 tết năm 2004, ông nhận được lời mời hội chẩn một bệnh nhi bị viêm phổi rất nặng ở BV Nhi Đồng 2. Hội chẩn xong mọi người gần như về hết, nhưng ông vẫn nấn ná ở lại BV Nhi Đồng 2 vì linh cảm mách bảo ông ca này không phải viêm phổi bình thường. 

Sau đó, ông tự tay lấy mẫu, gói kín lọ bệnh phẩm của BN bỏ vào balô đeo trên lưng rồi chạy xe về BV Bệnh nhiệt đới để xét nghiệm. Kết quả BN dương tính với cúm A/H5N1. Mồng 1 tết, BN được chuyển về BV Bệnh nhiệt đới. Tết năm đó ông ở suốt trong BV để trực tiếp theo dõi, điều trị cho BN.

Với BN Bé Hai (18 tuổi, Tây Ninh), mỗi khi nhớ đến trong ông lại trỗi lên nỗi buồn xót xa. Đầu mùa dịch năm 2005, Bé Hai nhập viện trong tình trạng rất nặng, phải thở máy. Sau năm ngày điều trị thuốc đặc trị Tamiflu, sức khỏe BN tiến triển khá tốt, ông cho ngưng thuốc (lúc đó Bộ Y tế hướng dẫn điều trị cúm A/H5N1 theo phác đồ cúm thông thường chỉ dùng Tamiflu trong năm ngày). Thế nhưng sau đó diễn tiến bệnh của Bé Hai xấu rất nhanh. "Cô ấy chết quá trẻ. Phải chi lúc đó tôi cứ cho thuốc kéo dài, biết đâu BN đã không tử vong" - giọng ông ray rứt.

Nói về y đức, TS Hiền tâm sự: "Mục tiêu cuối cùng của ngành y là chăm sóc, điều trị tốt cho người bệnh. Dù ai đó có đóng góp cho nền y học nhiều công trình nghiên cứu khoa học, nhưng hằng ngày khi khám bệnh vẫn sách nhiễu BN thì cũng chưa làm tròn cái đạo của nghề thuốc". Đối với các bác sĩ trẻ, sinh viên y khoa thực tập, bác sĩ Hiền thường nhắc: "Nếu các em muốn làm giàu nên chọn nghề khác. Còn đã theo nghề y, trước sau gì cũng phải giữ trọn cái đạo của nghề thuốc". Theo ông, đạo của nghề thuốc không đòi hỏi phải làm điều gì cao siêu, chỉ cần làm một điều duy nhất: đừng bao giờ để trái tim nguội lạnh trước nỗi đau của người bệnh. 

(VNDOC 's Blog - Theo TT)