Nhiều bà mẹ nghĩ mau hết bệnh tức là trẻ hết ngay các triệu chứng bệnh. Những bệnh hay gặp ở trẻ khiến bà mẹ luôn mong con hết bệnh ngay là tiêu chảy, sốt, ho, sổ mũi, ói. Ít bà mẹ hiểu rằng các triệu chứng này là các phản ứng có lợi cho cơ thể khi trẻ bị bệnh.
Tiêu chảy
Nhiều bà mẹ không biết tiêu chảy là cơ chế để loại trừ bớt độc tố trong cơ thể và gần 50% nguyên nhân gây tiêu chảy ở trẻ nhỏ là do virus. Tiêu chảy do virus thường tự giới hạn, diễn tiến trong vòng 3-5 ngày sẽ từ từ hết. Bà mẹ chỉ cần chú ý chăm sóc không để trẻ bị mất nước thì bệnh sẽ lui.
Thế nhưng, có bà mẹ khi thấy bác sĩ không cho thuốc gì để cầm tiêu chảy và chỉ khuyên cho trẻ uống nhiều nước lại không tin tưởng, nóng lòng tự đi mua thuốc cầm tiêu chảy về cho con uống. Bà mẹ không biết thuốc cầm tiêu chảy thường có dẫn xuất của morphine (có tác dụng ức chế nhu động ruột, làm phân không ra ngoài được) khiến trẻ dễ bị ngộ độc. Nếu trẻ bị tiêu chảy do nguyên nhân vi trùng, uống thuốc cầm tiêu chảy càng tạo điều kiện cho vi trùng phát triển, khiến tình trạng nhiễm trùng, nhiễm độc của trẻ nặng hơn. Nếu trẻ bị tiêu chảy do nguyên nhân siêu vi trùng, lại có nguy cơ bị ngộ độc thuốc cầm tiêu chảy. BV Nhi Đồng 1 đã từng cấp cứu một số trẻ bị ngưng thở, hôn mê do ngộ độc morphine trong thuốc cầm tiêu chảy.
Sốt
Đọc thêm sách báo
Trẻ bị bệnh gì cũng cần có thời gian diễn tiến nhất định (theo chiều hướng thuận lợi) rồi mới khỏi bệnh. Các bà mẹ không nên quá tin tưởng vào toa thuốc của BS mà nên đọc thêm sách báo, các trang web sức khỏe... để trang bị thêm kiến thức về bệnh trẻ đang mắc phải và biết cách chăm sóc, theo dõi trẻ tại nhà khi bệnh; biết các triệu chứng nặng để kịp thời đưa bé tái khám hoặc cấp cứu.
Với các BS, muốn bà mẹ tin tưởng phải dành nhiều thời gian giải thích, hướng dẫn, dặn dò diễn tiến bệnh của trẻ cho bà mẹ hiểu, an tâm và hợp tác trong chăm sóc, điều trị bệnh cho trẻ.
Sốt là triệu chứng thường gặp ở trẻ em, phần lớn do nguyên nhân siêu vi trùng. Sốt là phản ứng của cơ thể nhằm kìm hãm sự phát triển của siêu vi trùng. Nếu uống thuốc hạ sốt không đúng sẽ tạo điều kiện cho siêu vi trùng phát triển nhiều thêm (siêu vi trùng phát triển ở nhiệt độ bình thường của cơ thể). Uống thuốc hạ sốt giúp trẻ khỏe thì siêu vi trùng cũng...khỏe theo.
Nếu trẻ chỉ hơi sốt, sốt hâm hấp ở nhiệt độ 37,8-38OC và trẻ vẫn bú, chơi đùa được thì không nên cho trẻ uống thuốc hạ sốt, nên giữ thân nhiệt đó để kìm hãm sự phát triển của siêu vi trùng. Chỉ khi nào trẻ sốt quá cao (39-40OC), hoặc trẻ sốt hơi cao nhưng bị bệnh tim (khi sốt nhịp tim đập nhanh hơn), có tiền sử sốt cao co giật, sốt do viêm phổi thì mới cho bé uống thuốc hạ sốt để ngăn ngừa...
Thuốc hạ sốt an toàn cho trẻ em là paracetamol. Không nên hạ sốt cho trẻ bằng aspirin vì rất nguy hiểm: nếu trẻ sốt do bị cúm hoặc thủy đậu mà uống aspirin có thể gây tổn thương hệ thần kinh trung ương, làm trẻ bị hôn mê, co giật; nếu sốt do bệnh sốt xuất huyết có thể gây xuất huyết tiêu hóa.
Ho
Có nhiều nguyên nhân và là phản xạ bảo vệ cơ thể để tống đàm nhớt ra ngoài. Nếu đàm nhớt có vi trùng sẽ được loại bớt ra khỏi cơ thể. Một em bé có ho kèm sốt chỉ sợ nhất là bé bị viêm phổi. Do đó, BS nhi khoa thường khuyến cáo bà mẹ theo dõi xem trẻ có bị viêm phổi không. Thế nhưng, bà mẹ thường chỉ quan tâm và hay đánh giá sức khỏe con mình qua triệu chứng ho. Đồng thời không biết rằng uống thuốc cầm ho càng tạo điều kiện cho vi trùng phát triển (ho do nguyên nhân vi trùng). Không ít bà mẹ tự mua thuốc cầm ho cho trẻ uống. Nếu loại xirô ho đó có codeine (dẫn xuất của morphine) có thể khiến trẻ nhỏ bị ngưng thở vì thuốc này chỉ được sử dụng cho trẻ từ 6 tuổi trở lên.
Sổ mũi
Là triệu chứng thường gặp ở trẻ em và do nhiều nguyên nhân. Khi trẻ sổ mũi, quan trọng nhất là vệ sinh mũi cho thông thoáng, tránh nhiễm trùng, tránh nghẹt mũi bằng cách nhỏ natri clorua 9% rồi dùng tăm bông ngoáy nhẹ lỗ mũi. Có bà mẹ chỉ vì muốn con hết sổ mũi ngay lại mua thuốc Napthazolidine về nhỏ cho trẻ. Napthazolidine là thuốc giao cảm có tác dụng gây co thắt mạch máu, làm giảm sưng niêm mạc mũi, ngăn chặn xuất tiết (hết chảy mũi), không được sử dụng cho trẻ dưới 6 tuổi. Nếu bà mẹ không biết, trẻ có thể ngộ độc khi dùng thuốc này.
Ói
Triệu chứng hay gặp ở trẻ dưới 12 tháng còn đang bú sữa, ăn bột và do nhiều nguyên nhân, phải đưa bé đi BS mới biết. Thế nhưng, có bà mẹ nhiều khi chỉ nghe người hàng xóm chỉ thuốc này, thuốc kia chống ói hay lắm là đi mua ngay về cho trẻ uống. Người bán thuốc lại không hỏi người lớn hay trẻ em uống nên bán ngay thuốc chống ói Metoclopramide. Không ngờ vừa uống xong, trẻ bị ngộ độc ngay: gồng người, trợn mắt, le lưỡi. Với trẻ 1 tuổi chỉ cần uống 1/4 viên Metoclopramide là đã có thể bị ngộ độc. Những năm 1990 trở về trước, mỗi năm BV Nhi Đồng 1 tiếp nhận 100-200 bệnh nhi vào cấp cứu vì ngộ độc thuốc chống ói. Vài năm gần đây số trẻ bị ngộ độc thuốc chống ói giảm rất nhiều nhưng mỗi năm BV vẫn cấp cứu 3-5 ca.
BS Bạch Văn Cam
Bệnh viện Nhi Đồng 1, TP.HCM
(tuoi tre)
0 comments:
Post a Comment