Nôn là một phản xạ của cơ thể để tống thức ăn trong dạ dày lên thực quản rồi trào ra miệng. Nôn cũng là triệu chứng của nhiều bệnh cảnh khác nhau như bệnh về đường tiêu hóa; bệnh đường hô hấp; bệnh tại hệ thống thần kinh trung ương; phụ nữ có thai bị “ốm nghén”... Vì thế, việc sử dụng thuốc chống nôn không hợp lý có thể che lấp triệu chứng của bệnh...
Một số thuốc chống nôn thường dùng
Domperidone (motilium M, modom-S ...): Thuốc điều chỉnh rối loạn chức năng tiêu hóa: ngăn chặn dopamin ngoại biên, làm thay đổi chức năng dạ dày ruột nên có tính chống nôn dùng trị triệu chứng buồn nôn, nôn, cảm giác trướng và nặng bụng, khó tiêu sau bữa ăn do thức ăn chậm xuống ruột, trào ngược dạ dày - thực quản. Thường dùng dưới dạng viên nén, thuốc cốm sủi bọt dành cho người lớn; hỗn dịch uống dành cho trẻ em, trẻ còn bú. Vì thuốc chuyển hóa qua gan, thận nên phải hết sức thận trọng khi dùng cho người suy gan, thận. Gần đây, người ta phát hiện thấy domperidon gây hiện tượng xoắn đỉnh (cơn nhịp tim nhanh có thể gây đột tử), nhất là khi dùng chung với một số thuốc như erythromycin, clarithromycin.
Một số thuốc chống nôn có tác dụng điều chỉnh rối loạn tiêu hóa.
Metoclopramide: Là thuốc có tác dụng chống nôn mạnh, có loại chỉ dùng cho người lớn (như gastrobid 15mg), có loại thuốc giọt (dành cho trẻ sơ sinh). Thuốc tác động trực tiếp ngay trung tâm gây nôn ở não nên được dùng để điều trị một số dạng nôn nặng, do điều trị ung thư bằng hóa trị liệu hoặc nôn sau phẫu thuật. Thuốc được sử dụng như một thuốc hỗ trợ nhu động khi bị trào ngược dạ dày - thực quản hoặc ứ đọng dạ dày. Metoclopramide chống chỉ định đối với trẻ động kinh vì có thể làm cơn động kinh nặng hơn và mau hơn. Thận trọng dùng metoclopramide đối với trẻ bệnh hen do có thể tăng nguy cơ co thắt phế quản. Cần lưu ý liều dùng của metoclopramide là rất nhỏ, đã có trường hợp quá liều do tự ý dùng thuốc này, vì vậy, chỉ sử dụng khi có sự chỉ định và theo dõi chặt chẽ của thầy thuốc.
Diphenylhydramin (nautamin): Thuốc chống say xe hay dùng. Thuốc này làm tăng nhãn áp (không dùng cho người glôcôm góc hẹp), làm tăng tác dụng các thuốc gây ức chế hệ thần kinh trung ương, thuốc kháng histamin, các thuốc kháng cholinergic khác (nên khi dùng thuốc không được uống rượu, không dùng chung với các loại thuốc trên). Thuốc được chuyển hóa ở gan, thận (nên thận trọng với người rối loạn chức năng gan, thận, rối loạn chuyển hóa, người già). Không nên dùng cho người có thai, đang cho con bú. Thận trọng khi bị bệnh hen suyễn, các rối loạn đường hô hấp dưới, cường tuyến giáp, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, tắc nghẽn dạ dày ruột, đường tiết niệu. Để có hiệu quả chống nôn, chống say xe thì phải uống trước khi lên tàu xe khoảng một giờ. Nếu cuộc hành trình kéo dài, phải uống nhắc lại.
Không nên tự ý dùng thuốc chống nôn
Việc sử dụng thuốc chống nôn có thể làm che lấp triệu chứng của bệnh nguy hiểm hoặc làm cho người dùng thuốc bị những tác dụng phụ của các thuốc chống nôn gây ra. Vì vậy, cần xác định nguyên nhân khiến người đó bị nôn và loại trừ các bệnh lý nguy hiểm mà nôn chỉ là một biểu hiện để có hướng dùng thuốc thích hợp.
Do thuốc chông nôn làm tăng nhu động ruột nên nếu dùng liều không thích hợp dễ gây rối loạn tiêu hoá và không được dùng thuốc khi bệnh nhân bị chảy máu đường tiêu hóa, tắc ruột cơ học. Không nên sử dụng thuốc chống nôn thường xuyên hoặc dài ngày. Thận trọng khi sử dụng cho trẻ dưới 2 tuổi.
ThS. Lê Quốc Thịnh
0 comments:
Post a Comment