SGTT.VN - Cùng một loại thuốc giảm đau, hạ nhiệt Paracetamol, nhưng kết quả trúng thầu tại các bệnh viện có đến 16 giá khác nhau, thấp nhất 85 đồng/viên, cao nhất 900 đồng/viên.
Theo khảo sát của các nhà chuyên môn, chi phí người dân nước ta bỏ ra để mua thuốc chiếm đến 60% tổng chi phí dành cho y tế. Ảnh: Thanh Hảo |
Nguyên nhân ở đây là do đấu thầu riêng lẻ, cùng một loại thuốc nhưng có tên thương mại và nhà sản xuất khác nhau, nên mỗi cơ sở khám, chữa bệnh trúng thầu mỗi giá khác nhau.
Làm giàu cho các tập đoàn, một nhóm lợi ích
Thí dụ trên được BS Lưu Thị Thanh Huyền, phó giám đốc Bảo hiểm xã hội TP.HCM, đưa ra tại hội nghị khoa học Hoạt động dược bệnh viện hồi cuối tuần qua. Nhưng không chỉ có Paracetamol, hầu như mọi loại thuốc sử dụng ở các bệnh viện cũng rơi vào tình trạng này. Chẳng hạn, kháng sinh chích Meropenem 1gram có đến mười giá khác nhau vì có nhiều tên thương mại: thuốc của Ý trúng thầu hơn 800.000 đồng/lọ, nhưng của Việt Nam 714.000 đồng/lọ, còn của Ấn Độ giá gần 550.000 đồng/lọ.
Thật ra, ngay cả với một người không am hiểu nhiều về kinh tế, ai cũng hiểu rằng việc đấu thầu riêng lẻ chỉ dẫn đến bất lợi bởi mua món hàng với số lượng càng ít thì giá sẽ càng cao so với mua số lượng nhiều.
Chuyện quá đơn giản. Thế nhưng, việc đấu thầu thuốc riêng lẻ theo thông tư liên tịch số 10 (hướng dẫn đấu thầu mua thuốc trong các cơ sở y tế công lập) vẫn diễn ra nhiều năm nay ở nước ta và chỉ làm giàu cho các tập đoàn dược phẩm đa quốc gia khi họ bán được thuốc với giá cao ngất ngưởng. Nhưng không chỉ các tập đoàn dược nước ngoài, một nhóm lợi ích trong nước cũng hưởng lợi từ những kẽ hở của chính sách đấu thầu thuốc riêng lẻ.
Gặp một số trưởng khoa một số bệnh viện khác nhau ở TP.HCM, tất cả đều chia sẻ nỗi niềm giống nhau khi phải tham gia theo kiểu “ngồi cho đủ tụ” ở các hội đồng duyệt thuốc. Một người nói: “Mang tiếng là đấu thầu, nhiều người cho ý kiến công khai, nhưng thật ra ai cũng biết trước thuốc nào được chọn vì giám đốc bệnh viện quyết định tất cả”. Thuốc lọt vào danh sách trúng thầu được bệnh viện sử dụng cả năm thì còn lợi gì bằng, và dĩ nhiên người duyệt thuốc chắc chắn sẽ được “lại quả”.
Nếu có người hưởng lợi thì sẽ có người bị hại, trong trường hợp này không ai khác hơn bệnh nhân. Theo khảo sát của các nhà chuyên môn, chi phí người dân nước ta bỏ ra để mua thuốc chiếm đến 60% tổng chi phí dành cho y tế. Đã bệnh vào bệnh viện, bác sĩ kê thuốc nào người bệnh cũng phải mua, không thể chọn lựa khác. Một nghiên cứu của cục Quản lý dược Việt Nam (bộ Y tế) cho thấy, nếu vào năm 2001 tiền thuốc bình quân/đầu người tại nước ta là 6 USD, thì đến năm 2007 con số này tăng vọt lên 13,39 USD và đến năm qua là 27,6 USD. Dự kiến con số sẽ còn tăng đến mức 33,8 USD vào năm 2014. Một trong những nguyên nhân dẫn đến thực trạng này là giá thuốc quá cao!
Đấu thầu tập trung, giá có thể rẻ hơn 12 lần
Theo TS.BS Lê Trường Giang, chủ tịch hội Y tế công cộng TP.HCM, ý tưởng đấu thầu thuốc tập trung đã được đưa ra cách đây vài năm, nhưng có người ngần ngại vì dẫn đến việc “gom tiêu cực nhỏ ở những đơn vị khác nhau thành tiêu cực lớn ở một chỗ”. Ông nói: “Suy nghĩ như thế cũng đúng, nhưng tiêu cực hay không tiêu cực còn phụ thuộc vào cơ chế tổ chức, vận hành và nhất là việc kiểm soát. Kiểm soát một người và kiểm soát một trăm người sẽ khác nhau, kiểm soát một người chắc chắn sẽ dễ hơn. Như vậy, chỉ cần đặt ra cơ chế kiểm soát tiêu cực mà thôi”.
Ông Giang cho biết đấu thầu thuốc tập trung là cách làm của mọi nước trên thế giới hiện nay, ai cũng thực hiện và đều thấy tốt đẹp, vậy tại sao nước ta không thực hiện. Đơn cử một lợi ích của đấu thầu thuốc tập trung là giá trúng thầu sẽ rẻ hơn rất nhiều so với mua riêng lẻ. Chẳng hạn, với thuốc điều trị AIDS hiện nay, nếu tự mua mỗi bệnh nhân phải bỏ ra 1.000 USD/năm/người, nhưng khi Chính phủ Mỹ đấu thầu quốc tế rồi cấp lại, thuốc đến Việt Nam với giá chỉ còn hơn 80 USD (1,75 triệu đồng)/năm/người, rẻ hơn 12,5 lần!
Không biết trước khi đưa ra ý tưởng tổ chức đấu thầu thuốc riêng lẻ, các nhà hoạch định chính sách y tế có lường trước hậu quả trên hay không, và họ đứng trên lợi ích của ai khi đưa ra chính sách đó: nhóm lợi ích hay người bệnh? |
Giữa năm nay, khi trao đổi với bà Nicoletta Dentico, đồng giám đốc điều hành tổ chức HIP (Health Innovation in Practice), về chuyện giá thuốc, bà cho biết một trong những vấn đề lớn của y tế Việt Nam là người nghèo không thể tiếp cận được với thuốc vì giá cao. Bà nói: “Với chính sách phân quyền trong đấu thầu thuốc, mỗi địa phương, mỗi bệnh viện tự làm như hiện nay, nơi nào làm tốt thì người bệnh hưởng lợi; ngược lại nơi nào không làm tốt, người bệnh chịu thiệt – giá thuốc cao mà chất lượng chưa chắc tương xứng”.
Để giải quyết chuyện này, theo bà Nicoletta, chỉ có một cách là chính phủ phải đứng ra đấu thầu tập trung. “Vì họ mới có đủ sức mạnh để đàm phán với các công ty dược phẩm đa quốc gia, khi đó giá thuốc mới được giảm đi. Trong đàm phán, đoàn kết rất quan trọng. Nếu chia rẽ, tiếng nói bạn sẽ yếu đi và khi đó các tập đoàn ép giá nào bạn cũng phải chịu”, bà Nicoletta nói.
Theo PGS.TS.BS Nguyễn Tấn Bỉnh, giám đốc sở Y tế TP.HCM, dự kiến vào năm tới việc đấu thầu thuốc tập trung sẽ được triển khai để chấm dứt những bất cập hiện nay. Cùng với kế hoạch này, thành phố sẽ thành lập trung tâm tiếp liệu thuốc và trung tâm sẽ là nơi đứng ra thực hiện đấu thầu thuốc tập trung, tổ chức cung ứng, điều phối thuốc phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh của người dân ở các bệnh viện thuộc sở. Thuốc trung tâm đấu thầu chắc chắn có giá rẻ vì được mua với số lượng cực lớn. Thuốc rẻ còn vì tiết kiệm được chi phí bao bì, đóng gói do thuốc này dùng cho bệnh nhân điều trị nội trú, chứ không phải dạng thành phẩm như bán lẻ.
Thật ra mô hình trung tâm tiếp liệu thuốc đã được các nước trên thế giới thực hiện từ lâu. Ở nước ta, do không có mô hình này, nhiều thiệt hại về tiền bạc, thậm chí thiệt hại về con người, đã xảy ra. Chẳng hạn, trong cấp cứu có những loại thuốc đặc biệt (thí dụ thuốc chống nọc rắn) mà nếu không có, bệnh nhân chỉ biết chờ chết. Nhưng thực tế đã có bệnh viện tự mua về, không sử dụng để quá date, trong khi có bệnh viện lại muốn sử dụng để chữa cho bệnh nhân, nhưng không tìm được ở đâu. Trường hợp này, nếu có trung tâm tiếp liệu, đơn vị sẽ đứng ra mua vài chục liều, khi bệnh viện nào cần, họ sẽ điều phối và xuất cho bệnh viện đó.
PHAN SƠN
Hãy vì lợi ích quốc gia và lợi ích người bệnh
Cách đây hai năm, một số người cũng đưa ý tưởng đấu thầu thuốc tập trung quốc gia. Nếu thực hiện điều này, hàng năm quốc gia sẽ không còn bỏ ra nhiều tỉ đôla cho việc mua thuốc giá cao, quỹ bảo hiểm y tế giảm được nỗi lo vỡ quỹ vì chi phí thuốc quá nhiều và người bệnh sẽ tiết kiệm được nhiều tiền mua thuốc để dùng vào việc khác.
Lợi ích nhiều như thế, nhưng lúc đó bộ Y tế không mấy mặn mà. Hy vọng lần này mọi chuyện sẽ thay đổi vì tại kỳ họp Quốc hội tháng qua, bộ trưởng bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã đề nghị thành lập uỷ ban quốc gia đấu thầu thuốc gồm bộ Công thương, Tài chính, Y tế và Bảo hiểm xã hội để chọn giá thấp nhất và áp dụng thống nhất cho cả nước.
http://sgtt.vn/Thoi-su/173165/Dau-thau-thuoc-dung-vi-loi-ich-nhom.html
0 comments:
Post a Comment